۰

۰

—

—

—

مؤلفه فصلی

۰۰۰۷/۰

۰

۰۰۰۷/۰

۰

۰۰۰۹/۰

۰

۰

ماهیّت مؤلفه روند متناظر با خانه جدول (۳-۲)

(vi)

(vi)

(v)

(v)

(ii)

(ii)

(i)

توضیحات: در حالت (ٲ) و (ب)، ماتریس واریانس_ کواریانس ضرایب نامشخص است؛ در حالت (ت) و (ث) ضرایب متغیرهای دما، درآمد و قیمت نسبی از لحاظ آماری معنی‌دار نیستند (مقادیر  آنها را نگاه کنید)؛ در مورد (ج) علاوه بر این که ضریب متغیر درآمد ‌معنی‌دار نیست، آزمون فرضیه صفر مبنی بر نرمال بودن توزیع پسماند تخمین تقاضا نیز رد شده است. در مورد (ح) و مدل انتخابی قطعی نیز ضریب متغیر دما به عنوان یک متغیر مهم در تقاضای مصرف گاز معنی‌دار نیست.
تفسیر ضرایب
کشش مصرف سرانه گاز طبیعی نسبت به دما در بخش خانگی و تجاری، حدود ۲۶/۰- درصد است؛ یعنی با افزایش (کاهش) یک درصدی در دمای محیط، مصرف گاز ۲۶/۰ درصد در مقایسه با مصرف قبل از تغییر دما (با ثابت ماندن سایر شرایط) کاهش (افزایش) می‌یابد. اندازه این عدد برای سیاستگزار خیلی مهم است؛ چون با عرضه به موقع و مقدار لازم حامل انرژی از زیانهای اقتصادی جلوگیری می کند. هدف اصلی این تحقیق نیز برآورد صحیح این پارامتر است.

مصرف سرانه با قیمت نسبی گاز بر برق ارتباط معکوس دارد. اگر چه قیمت اسمی حامل انرژی گاز در مقایسه با قیمت حامل انرژی جایگزین (برق) خیلی پایین است^[۱۵۲] (این موضوع انگیزه مصرف کننده را در استفاده از وسایل گازسوز بجای وسایل برقی زیاد می‌کند)، ولی نسبت این دو با گذشت زمان روند صعودی داشته است؛ در نتیجه مصرف کننده این افزایش نسبی قیمت را در رفتار مصرفی خود با صرفه جویی در مصرف دنبال می‌کند. (مثلاً بخاریهای اضافی را خاموش می‌کند). کوچک بودن کشش بلندمدت قیمتی (در حدود ۱۳/۰-) نشان می‌دهد که مصرف کننده، حامل انرژی جایگزین ارزانتر و مناسب‌تری نمی‌تواند پیدا کند؛ و لذا با افزایش قیمت، مصرف کننده تغییر محسوسی در میزان مصرف حامل انرژی خود ایجاد نمی‌کند بلکه سعی در صرفه جویی و مصرف بهینه می‌‌کند^[۱۵۳].
مصرف سرانه حامل انرژی گاز با درآمد سرانه رابطه مستقیم دارد. کشش بلند‌مدت درآمدی تقریباً ۱۷/۰ است. افزایش یک در‌صدی درآمد مصرف کننده در حال حاضر، تأثیری حدود ۱۷/۰ در‌صد افزایش تقاضا در بلندمدت دارد؛ یعنی گاز طبیعی در سبد سوختی یک مصرف کننده ایرانی یک کالای ضروری است.
در بخش خانگی، افزایش درآمد خانوار، انگیزه وی را در خرید وسایل گاز‌سوز اضافی و جدید بیشتر می‌کند و در نتیجه تقاضا افزایش می‌یابد؛ حتی ممکن است این وسایل جدید (جایگزین وسایل قدیمی) از کارایی بالایی برخوردار باشند که در این صورت منجر به کاهش تقاضای مصرف گاز شود؛ در بخش تجاری نیز واحدهای تجاری با افزایش سطح فعالیتهای خود نیاز به مصرف گاز بالایی پیدا‌ می‌کنند و در نتیجه تقاضای گاز در این بخش زیاد می‌شود. ولی از آنجا که سهم بخش تجاری از مصرف گاز در مقایسه با بخش خانگی ناچیز است^[۱۵۴]، انتظار می‌رود که در مجموع، افزایش درآمد مصرف کننده منجر به افزایش قابل ملاحظه مصرف گاز در این بخشها نشود، کمتر بودن کشش درآمدی بلندمدت بیانگر این مطلب است.
ضریب متغیر مجازی^[۱۵۵] شکست ساختاری عددی منفی است که بیانگر قطع گاز در مناطق غرب کشور (مناطقی نسبتا سرد) در فصول گرمسازی در دو سال اخیر می‌باشد.
ابرپارامتر مؤلفه فصلی عددی مخالف صفر و در حدود ۰۰۰۹۸۳/۰ برآورد شده است^[۱۵۶] که بیانگر آن است که ماهیّت مؤلفه فصلی در تخمین تقاضا تصادفی است. برآورد نهایی ضریب مربوط به مؤلفه فصلی رقم ۲۶۶/۰- است و نشان دهنده این موضوع است که با گذشت زمان تغییر در اثرات فصلی در جهت کاهش مصرف گاز طبیعی بوده است؛ افزایش دمای هوا طی سالهای اخیر تایید این مسئله است؛ به نمودار (۵-۴) متوسط دمای هوای تهران نگاه کنید.

نمودار ۵-۴٫متوسط دمای هوای تهران (فرودگاه مهرآباد)

آزمونهای تشخیصی پسماندهای کمکی جدول (۵-۱)، نرمال بودن جملات اخلال در معادله تقاضا^[۱۵۷] و مؤلفه فصلی را بیان می‌کند؛ این آزمونها برای نشان دادن برقراری فرض‌های فیلتر کالمن در تخمین پارامترها صورت می‌گیرد. قسمت پسماند‌های معادله آزمونهای تشخیصی جدول (۵-۲) نشان می‌دهد که پسماندهای تقاضای برآورد شده دارای توزیع نرمال است و با وقفه‌های خود، همبستگی ندارد. علاوه بر این نمودار (۵-۵) همبستگی نگار^[۱۵۸] پسماند‌های تقاضا، در کواریانس مانا بودن این سری‌زمانی را بیان می‌کند.