ح، د. «پیشوند و پسوند». پیمان. دوره ۴، شماره ۹، بهمن ۱۳۱۶. ص ۵۶۶-۵۶۷.
و در مدخل ۵۶۳ از صفحه ۲۰۸ این مقاله را از آنِ احمد کسروی دانستهاند.
نیز در مدخل ۹۰۳ از صفحه ۲۵۰ نوشتهاند:
دستغیب، عبدالعلی. «دستور زبان فارسی». [نقد اثر پرویز ناتل خانلری]. یغما. سال ۲۶، شماره ۱، فروردین ۱۳۵۲. ص ۵۳-۵۷.
در حالیکه نویسنده این مقاله پروین گنابادی میباشد.
-
- گاه مقاله را در بخش کتابها معرفی کردهاند مثلاً در مدخل ۹۶ از صفحه ۲۷ آوردهاند: ادیب السلطنه سمیعی، میرزا محمد حسین، عطا. قاعده استعمال بعضی کلمات. ضمیمه مجله یغما، تهران ۱۳۲۸، سال ۲.
و گاه بخشی از کتاب را در مبحث مقالهها آورده است. مثلاً در مدخل ۳۷۱ از صفحه ۱۸۷ آوردهاند:
بدرهای،فریدون: “فهرست الفبایی فعلهای ساده فارسی که در نوشتههای کودکان به کار رفته است". واژگان نوشتاری کودکان دبستانی. فرهنگستان زبان ایران، شماره ۷، تهران ۱۳۵۲. ص ۶۵۳ـ۶۵۸.
و در مدخل ۷۰۸ در صفحه ۲۲۵ آوردهاند:
طاهباز، سیروس. «واژهنامه، صرف چند فعل، چند نکته دستوری [مازندرانی]». یوش. موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی، تهران ۱۳۴۲، ص ۹۳ـ۱۰۳.
البته کتاب شناسیهایی هستند که در معرفی مقالهها، بخشی از کتاب را آوردهاند اما بهتر است چارچوب کار در مقدمه بیان شود.
-
-
- در معرفی کتابها، آنجا که ارجاع درون بافتی میدهند؛ از دادن مشخصه های ضروری چون محل نشر، ناشر، سال نشر و تعداد صفحه خودداری میکنند. در حالیکه این مشخصه ها در بیشتر مواقع به طور کامل در کتاب ارجاعی وجود دارد و از ویژگیهای یک کتاب شناسی این است که در امر اطلاعرسانی تا جای ممکن، مراجعهکننده را از رجوع به مراجع دیگر برای دانستن اطلاعات اولیهای چون مشخصه های یک کتاب بینیاز کند. به طور مثال در مدخل ۳۹۸ از صفحه ۵۸ آورده اند:
-
داعیالاسلام، سید محمد علی. فارسی جدید. (فهرست مشترک، ج ۱۳، ص ۲۸۶۳؛ مشار، ج ۴، ص ۳۶۳۹).
البته جلد ۳ کتاب فهرست کتابهای چاپی فارسی خانبابا مشار مورد نویسنده بوده است که در این جلد سه دوره چاپی همراه با مشخصات کتاب نام برده شده، به طور کامل آمده است و خواننده در این کتاب شناسی از دانستن این مشخصات محروم است.
-
- گاه عنوان مقاله را تغییر داده اند یا غلط نوشته اند برای نمونه:
مدخل ۱۶۱ از صفحه ۱۵۱:
ژیان، عزیز. “زبان فارسی گفتار، ۲". گوهر. سال ۳، شماره ۲، ۱۳۵۴. ص ۱۴۷ـ۱۵۳.
در حالیکه عنوان اصلی این مقاله “علل تحول زبان از “نوشتار” به گفتار” است. مدخل ۴۲۲ از صفحه ۱۹۱:
فرشید ورد، خسرو. “تحول فعل در زبان فارسی". مجموعه سخنرانیهی دومین کنگره تحقیقات ایرانی. به کوشش حمید زرینکوب. دانشگاه مشهد، مشهد ۱۳۵۱. ج ۱. ص ۲۱۸ـ۲۴۹.
اما عنوان اصلی این مقاله: “تحول فعلهایی که متمم یا مسندالیه آنها مصدر است در زبان فارسی” میباشد.
و در مدخل ۵۰۱ از صفحه ۲۰۰ آورده اند:
ارژنگ، غلام رضا. “قید در زبان فارسی امروز". وحید. دوره ۱۰. مهر ۱۳۵۱. ص ۸۴۹-۸۵۸ . نیز: ششمین کنگره تحقیقات ایرانی. دانشگاه تبریز، ۱۳۵۵، ج ۱. ص ۱۲۶ـ۱۴۸.
عنوان درست این مقاله “ضمیر در زبان فارسی امروز” است.
-
- گاه از یک عنوان دستوری با یک نشانی، دو عنوان ساخته اند. در کتابشناسی و معرفی عنوانها، امانتداری بسیار مهم است و اگر مورد نظر ایشان معرفی موضوعیِ مطالب مقاله هم باشد؛ ضروری است که آنرا داخل قلاب گذارده تا صدمهای متوجه اصل عنوان نشود. ایشان در مدخل ۴۲۲ از صفحه ۱۹۱ آوردهاند:
فرشیدورد، خسرو. “تحول فعل در زبان فارسی". مجموعه سخنرانیهای دومین کنگره تحقیقات ایرانی. به کوشش حمید زرینکوب. دانشگاه مشهد، مشهد ۱۳۵۱. ج ۱. ص ۲۱۸ـ۲۴۹.
و در مدخل ۴۳۷ از صفحه ۱۹۳ با همان نشانی، عنوان “فعلهایی که با مصدر به کار میروند"را آوردهاند.
-
- گاه چند عنوان از سلسله مباحث دستوری را که یک عنوان اصلی داشته و در شمارههای گوناگون در کنار آن عنوان ثابت، عنوانهای فرعی دیگری گرفته ا ند؛ در یک مدخل آورده اند. برای نمونه در مدخل ۵۳۲ از صفحه ۲۰۴ آوردهاند:
فرشیدورد، خسرو. “گروه و اقسام آن در زبان فارسی". گوهر. سال ۴، ۱۳۵۵. ص ۵۰۹ـ۵۱۷، ۷۶۶ـ۷۷۲، ۹۵۷ـ۹۶۰. سال ۵، شماره ۲، ۱۳۵۶. ص ۱۳۳ـ۱۳۹.
و ما در اینجا عنوان کامل مقالهها را که در هر شماره به شکلی متفاوت آورده شده است میآوریم:
ـ «گروه و اقسام آن در زبان فارسی: گروه اسمی: وابستههای پسین (اسم)».
ـ «گروه و اقسام آن در زبان فارسی: گروه اسمی چند هستهای یا همسانی».
ـ «گروه و اقسام آن در زبان فارسی: مقایسهای بین اقسام گروههای چند هستهای».
ـ «گروه و اقسام آن در زبان فارسی: گروه اسمی چند هستهای یا همسانی».
ـ گروه و اقسام آن در زبان فارسی: ملاحظات تاریخی درباره گروههای اسمی».
و یا در مدخل ۸۱۲ از صفحه ۲۳۸ آورده است:
فرشیدورد، خسرو. “دستور تاریخی زبان فارسی". نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان. سال ۷، شماره ۸۱، ۱۳۵۱. ص ۲۵۶ـ۲۹۹. نیز: ارمغان. دوره ۴۱، شماره ۳، خرداد ۱۳۵۱. ص ۱۹۴ـ۲۰۲؛ شماره ۴. ص ۲۸۲ـ۲۸۵؛ شماره ۵. ص ۳۳۸ـ۳۴۲؛ شماره ۶. ص ۳۸۵ـ۳۹۳؛ شماره ۹. ص ۶۲۷ـ۶۳۵؛ شماره ۱۱ـ۱۲. ص ۷۷۷ـ۷۸۳.
این عنوانها در نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان با عنوان “دستور تاریخی زبان فارسی: ساختمان جمله فعلی و تحول آن در زبان فارسی از قدیمیترین ادوار تاکنون” و در شمارههای مختلف مجله ارمغان (به جز شماره ۵ که نگارنده آنرا ندیده است) آمده است: “تحول ارزش کاربرد فعل در زبان فارسی"، “تحول فعلهای معین و فعلهای ناقص لازم در زبان فارسی"، “تحول فعلهای ربطی و معین از لحاظ معنایی در زبان فارسی دری” و “فعل دعا و تحول آن در زبان فارسی".
-
- اطلاعات مندرج در این کتاب شناسی دارای هماهنگی نیست و به سلیقه فردی و در جایهای متفاوت از هم نوشته شده است ودربیشتر موارد برابر با اصول کتاب شناسی نیست. یک نمونه:
در مدخل ۱۲۹۵ از صفحه ۱۷۸ آورده اند:
فرشیدورد، خسرو. “شیوه واژهگزینی و واژهسازی فردوسی". درباره ادبیات و نقد ادبی. ج۱. ص ۳۴۳، ۳۷۱، چاپ اول، امیرکبیر، تهران. ۱۳۶۳.