ترکیبات موجود در LNG بر اساس درصد مولی به شرح جدول (۲-۲) می باشند .
در این تبدیل حجم گاز به یک ششصدم تقلیل می یابد. از این رو می توان آن را به صورت مایع برای عرضه به بازارهای دوردست و در فواصلی که امکان ارسال آن از طریق خط لوله میسر نیست یا با مشکلات فراوان روبهرو است، حمل نمود.(بررسی کشتی های حمل ال ان جی ، جک هریسون، ۸۶)
جدول (۲-۲) ترکیبات موجود در LNG براساس درصد مولی
ترکیبات | سهم ( درصد ) | |
حداقل | حداکثر | |
متان (C1 ) | ۸۳درصد | ۸/۹۹ درصد |
اتان (C2 ) | ۰درصد | ۱۴درصد |
پروپان ( C3 ) | ۰درصد | ۴درصد |
بوتان (C4 ) | ۰درصد | ۵/۲ درصد |
نیتروژن (N) | ۰درصد | ۳/۱ درصد |
اساس روشهای مختلف تولید LNG، سردسازی گاز طبیعی تا دمای ۱۶۱- درجه سانتیگراد در فشار یک اتمسفر است . در همه این روش ها گاز طبیعی پس از خروج از مخزن و جداسازی مایعات گازی و طی مراحل نمگیری و سولفورزدایی ابتدا تا دمای ۳۵- درجه سانتیگراد سرد شده و سپس وارد بخش مایع سازی میگردد.در این فرایند ، گاز طبیعی طی تبادل حرارت با یک سیال مبرد ، تا دمای ۱۶۱- درجه سانتیگراد سرد شده و به حالت مایع در میآید. عمل سردسازی سیال مبرد براساس پدیده ژولتامسون اتفاق میافتد، بدین صورت که با عبور این سیال از یک شیر انبساطی و کاهش فشار ناگهانی، دمای سیال مبرد نیز ناگهان افت می یابد. گاز پس از تبادل حرارت با سیال مبرد، توسط کمپرسورهایی با توربین های گازی بسیار بزرگ متراکم میگردد .همچنین گاز طبیعی را می توان در حفره های زیرزمینی و یا به صورت LNG در مخازن و تانکرهای هوایی یا زمینی در شرایط ویژه ذخیره سازی نمود. انتقال LNG بهوسیله کامیون (تانکر) نیز در ایالات متحده به شکل محدودی صورت می پذیرد.
تصویر (۲-۱) نمایی از پالایشگاه تولید LNG و کشتی حمل کننده آن
در مناطقی که ساخت ظرفیت های خطوط لوله از کشورهای عرضه کننده بسیار پر هزینه بوده و از طرفی تقاضای آن شدیداً فصلی می باشد، ذخیره سازی LNG برای دوره اوج تقاضا، می تواند در مقایسه با هزینههای گزاف احداث خطوط لوله برای فواصل دوردست اقتصادی تر ارزیابی شود و همانطور که در شکل (۲-۱) ملاحظه می شود LNG پس از تولید در پالایشگاه از طریق کشتی به راحتی به مقصد مورد نظر حمل می شود .
۲-۶- مقایسه انتقال گاز طبیعی بهصورت خط لوله و LNG
حجم بالایی از گاز مصرفی جهان همانگونه که در تصویر (۲-۲) ملاحظه می شود از منبع خود به وسیله خط لوله به بازار مصرف میرسد ولی مقدار قابل توجهی از ذخایر گازی جهان در مناطقی قرار دارند که در مجاورت آن بازار مصرف بزرگی وجود ندارد. این ذخایر هیدروکربوری شامل ذخایر شمال و غرب آفریقا ، آمریکای جنوبی ، حوزه کارائیب ، اندونزی ، مالزی و… می شود. بخشی از این ذخایر به LNG تبدیل شده و توسط کشتی به مناطقی که میزان مصرف آنها بیشتر از تولید داخلی است یا هیچ ذخیرهای ندارند انتقال می یابد این بازار ها شامل ژاپن ، تایوان ، کره ، اروپا و امریکا می باشد. تجارت LNG انعطاف پذیری بیشتری نسبت به خط لوله داشته و این امکان را فراهم می سازد تا محمولههای گاز به مناطقی که نیاز بیشتری دارند و دارای شرایط رقابتیتر می باشند، انتقال یابند و مشکلاتی که عموماً خطوط لوله با آن روبهرو هستند مانند جلب رضایت کشورهای عبور کننده خط لوله از آنها، تامین امنیت خط لوله و… را ندارد. انتقال گاز به صورت LNG و یا خط لوله علاوه بر سرمایه بر بودن، اتلاف انرژی نیز دارند. در حالیکه در اکثر موارد میزان سرمایه مورد نیاز گزینه های مختلف، به عنوان پارامتر کلیدی تصمیم گیری فرض می شود، باید توجه داشت که میزان اتلاف انرژی در هر یک از این روش ها نیز حائز اهمیت است. در واقع نقطه سربسری به لحاظ میزان انرژی هدر رفته در این دو روش در حدود ۴۳۰۰ مایل تخمین زده می شود. با توجه به این موارد، تصمیم نهایی جهت انتخاب روش انتقال بهینه و اقتصادی، با محاسبه ارزش فعلی خالص مشخص خواهد شد.در سال ۲۰۱۰ میلادی در مجموع ۵۹/۶۶۷ میلیارد مترمکعب گاز از طریق خط لوله و ۶۳/۲۹۷ میلیارد متر مکعب گاز به صورت LNG به بازارهای مصرف صادر شده است.(نگاهی به صنعت ال ان جی،غلامعلی رحیمی،۸۹)
تصویر (۲-۲) مجموع مسیر های تجاری خطوط لوله و LNG در جهان ( دسامبر ۲۰۱۰)
منبع :www.acus.org
۲-۷- بررسی زنجیره عرضه LNG
زنجیره LNG شامل ۴ بخش اصلی می باشد که عبارتند از مراحل اکتشاف و تولید، مایع سازی، انتقال LNG توسط کشتی های مخصوص، ذخیره سازی و تبدیل مجدد آن به گاز است که تمامی این مراحل تا رسیدن به هدف به یکدیگر وابسته هستند. در اکثر کشورهای تولید کننده LNG با اتمام عملیات اکتشافی و آمادگی برای استخراج گاز، کشورهای خواهان این محصول در بخش های مختلف این زنجیره از طریق قراردادهای مشارکت در تولید، احداث تاسیسات مایع سازی و یا حمل و نقل سرمایهگذاری می نمایند .