الف) شخم: مزرعه مورد نظر قبل از کاشت دوبار عمود بر هم شخم زده شد.
این کار باعث جابه جایی لایه های خاک وتهویه وازبین رفتن بقایای گیاهان موجود در زمین می گردد.
ب) دیسک: این عمل پس از شخم باعث نرم شدن زمین واز بین رفتن کلوخه ها در زمین می گردد، زیرا گیاهان دارویی به زمینی نرم وبدون کلوخه جهت رشد احتیاج دارند.
ج) ماله زدن: این عمل پس از دیسک زدن جهت تسطیح زمین صورت می گیرد. علت آن ایجاد یکنواختی وتنظیم شیب مناسب برای کشت وآبیاری است.

د) فارو: این عمل برای ایجاد جوی وپشته در زمین انجام گرفت، فاصله فاروها از هم ۵۰ سانتیمتر در نظر گرفته شد.
سپس قطعه بندی زمین بر اساس طرح ونقشه کشت انجام شد.۳۶ کرت به ا بعاد ۳ ×۵ /۴ متر قطعه بندی شد. تعداد خطوط کشت ۴ خط در هر کرت بود که با فواصل ۵۰ سا نتی متر از هم قرار گرفتند. فاصله بلوک ها ۵/۱ متر در نظر گرفته شد.
۳-۳-۲- کاشت
قلمه های مورد نظر در اوایل آبان ۱۳۸۷ در زمین طرح کشت گردید که شامل مراحل زیر می باشد.در در ابتدا قلمه های نعناع که شامل ریزوم، ریشه و ساقه بود ابتدا در داخل آب قرار داده شد. این عمل با توجه به گرمی هوا وجلوگیری از تنش وخشک شدن قلمه ها تا هنگام کاشت و آبیاری صورت گرفت.
سپس قلمه ها از آب خارج و بر روی پشته ها با فاصله ۲۰ سانتی متری از هم به صورت دوتایی تحت کشت قرار گرفت تا درصد سبز محصول افزایش یابد.
۳-۳-۳- آبیاری
با توجه به اینکه خاک مزرعه دانشگاه دارای کلاس ۳ می باشد واز خاک های تقریبا متوسط بوده، لذا با توجه به بافت خاک آبیاری را ۷ روز یکبار در نظر گرفته شد. آبیاری زمین به صورت بارانی انجام شد. انتخاب این روش علاوه بر بازده بالا به دلیل جلوگیری از اختلاط اثر بلوک ها و کاهش اثرات حاشیه ای انجام شد.
۳-۳-۴- وجین علف های هرز
با توجه به شیوع شدید علف های هرز، عملیات وجین به صورت دستی و در سه مرحله صورت گرفت. علف های هرز غالب این مزرعه، شامل مرغ، طوق، کاسنی، تاج خروس، پیچک، سلمه تره وخاکشیر بود. تاج خروس که یک علف هرز C4 است، بیشتر از اواسط بهار شروع به ظهور کرد.
۳-۴- ماده آزمایشی
۳-۴-۱- مشخصات ماده آزمایشی
این آزمایش درقالب فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفى، با ۹ تیمار و ۴ تکرار در ۳۶ واحد آزمایشی انجام شد. ماده آزمایشی شامل نعناع فلفلی، کودهای بیولوژیک وشیمیایی نیتروژن و فسفر بود.
تیمارهای آزمایش شامل ۲ تیمار، کود نیتروژن در ۳ سطح و کود فسفر در ۳ سطح بود.
۳-۴-۲-اعمال تیمارها
تیمارهاى آزمایشى، دو تیمار هر کدام در سه سطح به صورت زیربود:
کود نیتروژن (N ) در سه سطح:
N₁ : سوپر نیتروپلاس (بیولوژیک) ۲ لیتر در هکتار
N₂ : نیتروکسین (بیولوژیک) ۲ لیتر در هکتار
N₃ : اوره (شیمیایى)۳۰۰ کیلوگرم در هکتار
کود فسفر در سه سطح:
P₁ : بارور ۲ (بیولوژیک) ۱۰۰ گرم در هکتار + ۲/۱ فسفات آمونیوم(شیمیایی) ۱۲۵ کیلو گرم در هکتار
P₂ : بارور ۲ (بیولوژیک) ۱۰۰ گرم در هکتار
P₃ : فسفات آمونیوم (شیمیایی)۲۵۰ کیلوگرم در هکتار
کلیه تیمار های کودی اول اردیبهشت درعصر یک روز ابری اعمال شدند. در این زمان گیاهان در مراحل اولیه رشد رویشی بودند و ارتفاع آنها حدود ۵ سانتی متر بود. کود های اوره و فسفات آمونیوم در شیاری به عمق ۱۰ سانتی متر با فاصله ۸ سانتی متر در موازات خط کشت قرار گرفت. سپس روی آنها با خاک پوشیده شد.
سه کود نیتروکسین(۲ لیتر در هکتار)، سوپر نیترو پلاس(۲ لیتر در هکتار) وبارور۲ (۱۰۰ گرم در هکتار)را هر کدام در ۱۵۰ لیتر آب حل کرده و برای هر خط کشت ۱ لیتر از این محلول به فاصله کمی از گیاهان به موازات خطوط کشت اعمال شد.
پس از اعمال تیمارها بلافاصله آبیاری انجام شد. دو مرحله آبیاری نیز به فاصله دو روز از اعمال تیمارها انجام شد. این عمل جهت افزایش جذب توسط گیاه و افزایش فعالیت باکتری ها صورت گرفت.
۳-۵- نمونه برداری
نمونه برداری در اواسط گلدهی گیاه انجام شد. برای نمونه برداری از هر کرت از دو خط وسط، ۱۵ نمونه، پس از حذف اولین بوته هر خط توسط قیچی باغبانی و با دست از ۶ سانتی متری سطح خاک صورت گرفت. گیاهان بلافاصله پس از برداشت به سایه منتقل و پس از توزین و اندازه گیری های مربوط، در کف سالن به دور از تابش نور خورشید در هوای آزاد خشک شدند. جهت یکنواختی خشک شدن گیاهان در زمان مناسب زیر و رو شدند.
۳-۶- اندازه گیری صفات
۳-۶-۱- مساحت برگ
عبارت است از سطح برگی که یک متر مربع از سطح زمین زراعی را اشغال کرده است. برای اندازه گیری سطح برگ، روش های متعددی به کار رفته است از آن جمله می توان به مشخص نمودن سطح برگ به وسیله خط کش کناره روی کاغذ، عکس برداری از برگ با بهره گرفتن از کاغذ اوزالید یا کاغذ های حساس به نور وسپس تعیین مساحت آن با بهره گرفتن از پلانی متر (سطح سنج) و استفاده از معادلات خطی برای اندازه گیری سطح برگ هر نمونه گیاهی اشاره کرد. (حیدری شریف آباد،۱۳۸۲)
جهت اندازه گیری این صفت برگ های گیاه را جدا کرده و برگ های هم اندازه در یک گروه قرار داده شد. سپس سطح یک برگ از هر گروه با بهره گرفتن از کاغذ شطرنجی اندازه گیری شد و در تعداد برگهای آن گروه ضرب شد. مجموعه این گروه ها نشان دهنده میزان سطح برگ یک بوته بود. از هر کرت ۴ نمونه اندازه گیری شد و سپس با ضرب کردن میانگین آنها در عدد ضریب، سطح برگ در هر متر مربع برای تک تک تیمارها مورد محاسبه قرار گرفت.
۳-۶-۲- تعداد برگ
برای اندازه گیری تعداد برگ، تعداد برگ های ۵ بوته از هر کرت مورد شمارش قرار گرفت. در این میان برگ های زرد و خشک شده لحاظ نشدند. پس از شمارش، عدد حاصل توسط ضریب تصحیح شد و تعداد برگ در یک متر مربع برای هر تیمار محاسبه شد.
۳-۶-۳- وزن تر و خشک برگ، وزن تر و خشک سرشاخه و وزن بیوماس تر و خشک
پس از برداشت نمونه ها برگ ها و سرشاخه های آنها را جدا کرده و ساقه، سرشاخه و برگ، جداگانه وزن شدند و وزن تر هر یک مشخص شد. سپس به مدت ۷۲ ساعت درون آون با دمای ۷۵ درجه سلسیوس قرار داده شدند. پس از خشک شدن نمونه ها، ساقه، سرشاخه و برگ مجدداً توزین شدند. وزن بیوماس خشک از مجموعه وزن خشک برگ، ساقه و سرشاخه حاصل شد. اعداد حاصل از توزین توسط ضریب تصحیح شدند. بدین ترتیب وزن تر و خشک برگ، وزن تر و خشک سرشاخه و وزن بیوماس تر و خشک در یک متر مربع محاسبه شد.
۳-۶-۴- قطر ساقه
برای محاسبه این صفت با بهره گرفتن از کولیس قطر ساقه نمونه های برداشت شده از قسمت انتهایی ساقه اندازه گیری شد. سپس با معدل گیری آنها قطر محاسبه گردید.
۳-۶-۵- تعداد انشعاب ساقه
جهت اندازه گیری این صفت تعداد شاخه های فرعی نمونه های برداشت شده شمرده شد و میانگین آنها به عنوان تعداد انشعاب ساقه برای هر تیمار لحاظ شد.
۳-۶-۶-ارتفاع گیاه و طول گل آذین
با بهره گرفتن از یک خط کش فلزی دقیق و قرار دادن آن در سطح خاک در کنار بوته، ارتفاع بوته و نیز طول گل آذین برای ۵ نمونه در هر کرت اندازه گیری شد. سپس از میانگین این نمونه ها ارتفاع بوته و طول گل آذین، جداگانه برای تیمارها محاسبه گردید.
۳-۶-۷- میزان اسانس برگ و سرشاخه
برای اندازه گیری میزان اسانس برگ و سرشاخه به عنوان اندام های تولید اسانس، از هر کرت مقدار ۱۰۰ گرم از برگ و سرشاخه خشک شده را پودر کرده و اسانس گیری انجام شد. میزان اسانس نمونه های حاصل را در وزن مخصوص اسانس ضرب کرده و بدین ترتیب این صفت اندازه گیری شد.
۳-۶-۸- عملکرد اسانس برگ و سرشاخه
این شاخص از حاصلضرب میزان مادۀ خشک سرشاخه در درصد اسانس سرشاخه و میزان مادۀ خشک برگ در درصد اسانس برگ، برای هر واحد آزمایشی محاسبه گردید.
۳-۷- اسانس گیری
اسانس گیری توسط روش تقطیر با آب و توسط دستگاه کلونجر انجام شد. در این روش آب و اسانس با هم تقطیر می شوند و به دنبال آن اسانس به سهولت استخراج می گردد. در این مرحله اقدام به جدا نمودن برگ، سرشاخه و بقیه اندام شد. سپس ۱۰۰ گرم از پودر برگ و ۱۰۰ گرم از پودر سرشاخه هر کدام به طور جداگانه را به همراه یک لیتر آب درون بالن ریخته و بر روی هیتر با دمای ۱۵۰ درجه سانتی گراد قرار داده شد.

جدول ۴-۲ چهار نوع انگیزش بیرونی که با دلایل متفاوت (( چرا بازیافت می کنم)) نشان داده شده‌اند

انواع انگیزش بیرونی

وابستگی بیرونی

دلیل اینکه بازیافت می‌کنم این است که

نقل قول توضیح دهنده

تنظیم بیرونی

مشوق‌ها، پیامدها

((برای رسیدن به پیامدی))

((برای اینکه از هر قوطی۵
سنت‌در‌آورم،بازیافت می‌کنم))

تنظیم درون فکنی شده

اجتناب از احساس گناه، تقویت عزت‌نفس

((زیرا باید این کار را بکنم))

((من به این دلیل بازیافت می‌کنم که اگر بخواهم از
از خودم راضی باشم
و احساس گناه نکنم، باید
این کار را انجام دهم))

تنظیم خودپذیر

ارزش‌گذاری، درک اهمیت

((زیرا این کار اهمیت دارد))

((من به این علت بازیافت
می‌کنم زیرا برای محیط
زیست پاکیزه اهمیت دارد))

تنظیم آمیخته

همخوانی ارزش

((زیرا این کار بیانگر ارزشهای
ارزشهای من است))

((من بازیافت می‌کنم، زیرا
این کار نشان می‌دهد که
کیستم و به چه چیزی اعتقاد
دارم)).

۲-۱۶-۱تنظیم‌درون‌فکنی‌شده
تنظیم درون‌فکنی شده، درونی کردن، اما نه واقعاً پذیرفتن درخواستهای دیگران برای فکر کردن، احساس کردن، یا رفتار کردن به شیوه خاص است. تنظیم درون فکنی شده اصولاً باانگیزه شدن به خاطر احساس گناه و ((استبداد بایدهاست))(هورنای،۱۹۳۷). در واقع، فرد به عنوان نماینده محیط بیرونی عمل می‌کند، خودش را برای انجام دادن رفتارهای که دیگران خوب می‌دانند تقویت می‌کند( احساس غرور می‌کند) و برای انجام دادن رفتاری که دیگران بد می‌دانند، تنبیه می‌کند( احساس شرمندگی یا احساس گناه می‌کند). بنابراین، درونی سازی تا اندازه ای صورت گرفته است، اما این درونی‌سازی به جای اینکه به صورت واقعی و اختیاری در خود(self) ادغام شود، با اکراه روی داده است. علامت آشکار اینکه درونی‌کردن فقط اندازه‌ای روی داده ، این است که فرد هنگام انجام دادن رفتار درون‌فکنی شده، احساس تنش و فشار می‌کند( مثلاً ((من باید فقط همین امشب مطالعه کنم!))). کسی که تنظیم را درون‌فکنی کرده، توصیه‌های دیگران( یا جامعه) را طوری درون سرش فرو کرده که نظر درون‌‌فکنی شده، نه خود(self)، انگیزش عمل‌کردن را به وجود می‌آورد. توجه داشته باشید که تنظیم درون فکنی شده، تغییر ساختارهای درونی را شامل نمی‌شود، زیرا رفتار به جای اینکه با وابستگی‌های بیرونی ‌آشکار تنظیم شود، با بازنمایی‌های درونی شده آن وابستگی‌ها تنظیم شده است( یعنی، نظر والدین، انتظارات فرهنگی).
۲-۱۶-۲تنظیم خودپذیر
تنظیم خودپذیر بیانگر انگیزش بیرونی عمدتاً درونی شده و خودمختار است. کسی که به شیوه خودپذیر تنظیم شده، به صورت اختیاری، مزایا و فایده عقیده یارفتاری را قبول می کند زیرا به نظر وی، این شیوه تفکر یا رفتار کردن، بااهمیت و مفید است. بنابراین، اگر دانش آموزی باور داشته باشد که تکلیف اضافی در ریاضی اهمیت دارد( مثلاً، برای شغلی در علوم مفید است) یا اگر ورزشکاری به این باور برسد که تمرین اضافی ضربه پشت ‌دستی(بک هند) مهم است، انگیزش مطالعه کردن یا تمرین کردن بیرونی هستند ولی آزادانه انتخاب شده‌اند. کار اضافی در ریاضی یا تنیس به این دلیل بیرونی است که این رفتارها وسیله‌ای برای هدف‌های دیگر هستند(شغلی در مقام دانشمند، مربی تنیس)، اما آزادانه انتخاب شده‌اند زیرا که برای زندگی فرد، مفید و با ارزش انگاشته شده‌اند. ورزش و همکاری، دو نمونه دیگر از تنظیم درون‌فکنی شده هستند. افراد زیادی از صمیم دل ورزش می‌کنند و آزادانه با دیگران همکاری می کنند نه به خاطر اینکه از ورزش‌کردن و همکاری‌کردن لذت می‌برند، یلکه به این علت که به نظر آنها این رفتارها برای خودشان و روابطشان با دیگران ارزش دارند. چون این شیوه‌های تفکر و رفتار کردن با ارزش و مهم انگاشته می‌شوند، افراد آنها را درونی و همانند‌سازی می‌کنند؛ با درونی کردن این شیوه‌های تفکر و رفتار کردن، آنها خودمختار می‌شوند.
۲-۱۶-۳تنظیم ‌آمیخته
تنظیم آمیخته، خودمختارترین نوع انگیزش بیرونی است. در حالی که درونی کردن، فرایند جذب کردن ارزش یا شیوه رفتار کردن است، درآمیختن، فرایندی است که افراد از طریق آنها، ارزش‌ها و رفتارهای همانندسازی شده خویش را در خود(self) کاملاً دگرگون می‌کنند(ریان و دسی،۲۰۰۰). این نوع تنظیم، در این حال که نوعی انگیزش است، فرایند رشد نیز هست، زیرا خودآزمایی لازم را برای هماهنگ کردن روش های جدید فکرکردن، احساس کردن، و رفتار کردن با روش های پیشین فکر کردن، احساس کردن، و رفتارکردن فرد دربر دارد. هرچه فرد شیوه‌های فکرکردن و رفتارکردن درونی‌شده را بیشتر در سیستم خود گسترده‌تر ادغام کند، اعمال از بیرون برانگیزه شده او بیشتر خودمختار می‌شوند.
چون تنظیم آمیخته، خودمختارترین نوع انگیزش بیرونی است، با پیامدهای بسیار مثبت، مانند رشد اجتماعی و سلامت روانشناختی ارتباط دارد( ریان و دسی،۲۰۰۰). نتیجه‌گیری کلی از تحقیقات انجام شده درباره پیوستار انگیزش نظریه خودمختاری این است که هرچه انگیزش بیرونی فرد خودمختارتر باشد، او پیشرفت تحصیلی و سلامت روانی بیشتری خواهد داشت(ریان و کانل،۱۹۸۹؛ شلدون و کاسر،۱۹۹۵،به نقل از ریو،۱۳۸۸).
۲-۱۷ اوایل کودکی(خردسالی): استقلال و خودمختاری در برابر شرم و تردید^[۲۳]
این مرحله، حدوداً از پایان یک سالگی شروع می‌شود و تا پایان سه سالگی ادامه می‌‌یابد، و با مرحله مقعدی فروید همسان است. در طول این مرحله، کودکان به سرعت تعداد زیادی مهارت یاد می‌گیرند. آنها یاد می‌گیرند راه بروند، بالا بپرند، هول دهند، بکشند، لباس بپوشند، وسایل خانه را کنترل کنند( مثلاً، روشن و خاموش کردن چراغها یا باز و بسته کردن شیر آب)، و حرف بزنند. آنها یاد می‌گیرند که ((بگیریند و رها کنند)). اما مهارت (( گرفتن و رها کردن)) تنها اشیا را شامل نمی‌شود، بلکه مدفوع و ادرار را نیز در بر می‌گیرد. به عبارت دیگر، کودکان اکنون می‌توانند از روی اراده تصمیم بگیرند کاری را انجام دهند یا انجام ندهند. به این ترتیب،کودکان با بزرگترها وارد نبرد اراده‌ها^[۲۴] ( یا نبردِ خواسته ها) می‌شوند. همه کارهای که کودکان در این دوره یاد می‌گیرند نشان دهنده استقلال فزاینده احساس کنترل داشتن آنهاست.
والدین وظیفه حساسی را بر عهده دارند. از یک سو، باید رفتار کودک را زیر نظر داشته باشند تا در مسیری حرکت کنند که طبق معیارهای جامعه است و، از سوی دیگر، نباید به احساس استقلال یا کنترل خویشن( خود- کنترلی) کودک آسیب برسانند. به عبارتی دیگر، والدین باید رفتارهای کودک را در حد معقول تحمل کنند اما به اندازه کافی قاطعیت داشته باشند تا اطمینان حاصل شود که او رفتارهای خلاف استانداردهای جامعه انجام نمی‌دهد. اگر والدین بیش از حد سخت‌گیر باشند یا بی‌دلیل به تنبیه متوسل شوند، کودک به خودش شک خواهد کرد و خجالت را تجربه خواهد کرد. پدر و مادر، به جای آنکه لباس تن کودک کنند، باید حوصله داشته باشند و صبر کنند تا خود او این کار را انجام دهد و تنها زمانی درصدد کمک برآیند که خودش تقاضا کند.
با افزایش مهارتها، در کودکان این احساس بوجود می‌آید که در محیط هستند( وجود و حضور فیزیکی فعال دارند) و احساس خواهند کرد به استقلال^[۲۵] دست یافته‌اند. اگر والدین اجازه ندهد که کودک توانایی های خود را نشان دهد، یا از او خیلی بیشتر از تواناییایش انتظار داشته باشند( و، به این ترتیب، باعث شود که در کارش شکست بخورد)، ممکن است در او احساس خجالت و شک درباره شکست خوردن به وجود آید. این کار ممکن است باعث شود که کودک شدیداً به دیگران وابسته شود و / یا از دیگران همیشه انتظار داشته باشد.
بحران مختص به این مرحله، بحران استقلال و خودمختاری در برابر شرم و تردید است. در این مرحله، اگر کودک، در مقایسه با شرم و شک، بیشتر استقلال کسب کند، فضیلت‌اراده^[۲۶] ظهور خواهد کرد. اریکسون اراده را چنین تعریف می‌کند: عزم جزم برای انتخاب آزاد در کنار استقلال، به رغم تجربه غیرقابل اجتناب شرم و شک در کودکی. بازهم باید به خاطر داشت که حل مثبت بحران مختصِ این مرحله از رشد، به این معنا نیست که کودک شرم و شک را تجربه نخواهد کرد. حل مثبت بحران به این معناست که ایگوی کودک آنقدر قوی می‌شود که بتواند به خوبی با تجربه های شرم و شک( که در طول زندگی صددرصد پیش خواهد آمد) مقابله کند. با به وجود آمدن احساس اراده، کودک مجبور نمی‌شود بترسد که رویدادهای محیط، او را تحت کنترل درآورند یا بر او مسلط شوند. او احساس می‌کند که می‌تواند آنها را تحویل آنها را تغییر دهد. اگر احساس قدرت اراده بوجود نیاید، در کودک عدم اعتماد‌به‌نفس به وجود خواهد آمد. مثلاً فرد بالغی که نتوانسته است در خود احساس استقلال به وجود آورد، ممکن است اعتماد به نفس کافی نداشته باشد تا در دانشگاه ثبت‌نام کند یا به دنبال شغلی برود که آرزویش را داشته است.
توجه داشته باشید که فضایلهای حاصل از بحرانهای مثبت، مختص ایگوست. مثلاً، دو فضیلت امید و اراده، تا اندازه‌ای، بر کیفیت زندگی فرد تأثیر می‌گذارند، ولی بر بقای جسم تأثیر چندانی ندارند. کسانی که زیاد امید و اراده ندارند، زنده می‌مانند، یعنی، می‌توانند نیازهای بیولوژیک( نیازهای مختص اید) خود را برطرف کنند، اما به اندازه افرادی که امید و اراده بیشتری دارند، انعطاف‌پذیر، خوش‌بین، یا شاد نخواهند بود.(گنجی،گنجی،۱۳۹۱).

۳۱

۶۸/۰

۴۶

۷۰/۰

۳۲

۶۷/۰

۴۷

۷۱/۰

۳۳

۷۳/۰

۴۸

۷۱/۰

۳۴

۷۱/۰

۳۵

۶۹/۰

با توجه به اطلاعات بدست آمده از جدول فوق می توان دریافت که ضریب الفای کرونباخ برخی سوالات پایین تر از ضریب آلفای کل می باشد و با حذف یک به یک سوالات نیز این ضریب نتوانسته افزایش یابد اما با حذف هریک از سوالات ۲۳-۲۴-۳۳-۳۴-۳۶-۴۷-۴۸ و اخذ پایایی مجدد مشاهده گردیدکه میزان آلفای محاسبه شده از آلفای کل بالاتر می باشد که نشانگر آن است که سوالات فوق توانایی همپوشانی با سایر سوالات پرسشنامه عملکرد شغلی ندارند . سایر سوالاتی که هم سطح با ضریب کل بدست آمده می باشد را می توان از جمله سوالاتی دانست که نمی تواند تاثیر منفی در همپوشانی سوالات ایجاد نماید . لذا پیشنهاد می گردد که در خصوص ۷ سوال فوق تجدید نظر انجام پذیرد.
روش تجزیه و تحلیل داده ها
از آمار توصیفی و آمار استنباطی جهت تجزیه وتحلیل داده ها استفاده می شود. از آمار توصیفی برای طبقه بندی داده ها وتهیه جداول ونمودارها و از آمار استنباطی برای آزمون فرضیه ها استفاده می شود.ابتدا با بهره گرفتن از ضریب همبستگی پیرسون شدت رابطه متغیرهای هر فرضیه اندازه گیری و سپس با بهره گرفتن از رگرسیون خطی و تحلیل مسیر و تحلیل عاملی هر یک از متغیرها مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. در این راستا از نرم افزار آماری SPSS استفاده شده است.

فصل چهارم:
تجزیه و تحلیل داده ها
مقدمه
اطلاعات لازم برای تحقیق حاضر از پرسشنامه‌ای که اعتبار آن مورد آزمون قرارگرفته بود، جمع‌ آوری شد. این اطلاعات در محیط نرم‌افزاری SPSS با اعمال آزمونهای آماری مناسب با توجه به فرضیات تحقیق، تجزیه و تحلیل گردید و در این فصل نتایج گردآوری شده و تجزیه و تحلیل‌های صورت گرفته داده‌ها بر مبنای استنباط آماری و به کمک فنون آماری مناسب، به منظور تأیید یا رد فرضیه تحقیق ارائه می‌شود.
روش های آماری
در این تحقیق از آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شده است.
آمار توصیفی
از این نوع آمار محقق برای طبقه بندی نمودن ، خلاصه نمودن ،توصیف وتفسیر داده ها کمک گرفته است. داده ها بصورت جدول توزیع فراوانی و درصد پراکندگی و نمودار درصد پراکندگی در آمده است . آمار توصیفی و نمودارهای فراوانی متغیرها به پیوست ضمیمه می باشد.
جدول ۴-۱: توزیع فراوانی و درصد پراکندگی پاسخگویان به لحاظ جنسیت

در این گونه مواقع وظیفۀ مراقبین، پرستاران و سایر بهداشتی است که برای حفظ تعادل محیط بیرونی و درونی کودک مداخله کرده و نیازهای او را فراهم نمایند تا روند تکاملی او به هیچ وجه مختل یا متوقف نشود. از جمله این مارد زمانی است که کودک به علت بیماری در بیمارستان بستری می شود. «کودکان بسیار آسیب پذیرند و میزان ابتلای آنان ئ در نتیجه میزان بستری شدن آنان نیز چشمگیر می باشد.» (زید شهری، ۱۳۸۴)

بستری شدن کودک در بیمارستان سبب اضطراب ناشی از جدایی از والدین، ترس از محیط جدید، ترس از ناتوانی ها، و ترس از ادامه زندگی می شود. در حقیقت این فرایند برای کودک و والدینتش یک بحران موقعیتی^[۶] است.
طبق تحقیقات انجام شده طی سال ۱۳۸۷ در تهران، تعداد کل کودکان سنین متفاوت مراجعه کننده به مراکز درمانی شهرداری تجریش، طالقانی و مهراد در طی این سال ۲۵۶۶۲۷ هزار نفر بوده است که از این تعداد ۵/۰ درصد بستری شده اند.
واقعیت این است که بیمارستان به عنوان یک محیط تنش زا تلقی شده و پذیرش در بیمارستان با شیوه های معمول سبب ایجاد اضطراب شدید در بیمارستان می شود.
به طور کلی که در بیمارستان بستری می شود، صرف نظر از نوع و شدت بیماری، همین عامل تنش زای بستری شدن در بیمارستان در قدم اول، ضربه هولناکی را به بیمار وارد می کند و همین اضطراب ایجاد شده موجب تشدید بیماری و نیز کندی روند بهبودی در بیمار می گرد. به گفته سیلیگمن^[۷]، هرچه اضطراب کودکان بیشتر باشد، میزان استفاده آنان از خدمات پزشکی بیشتر و مدت اقامت آنها در بیمارستان طولانی تر خواهد شد؛ که این امر از یک طرف هزینه زیادی را متحمل سیستم بهداشتی و خانواده کودک کرده و از طرف دیگر به علت اقامت طولانی کودک در بیمارستان، عوارض بستری شدن و بیماریهای عفونی کودک و خانواده وی را تهدید می کنند (ممی یانلو، ص ۴ ، ۱۳۷۹).
بنابراین باتوجه به مطالب فوق، یافتن راهی برای سازگاری^[۸] موثر و منطقی کودکان و والدینشان، ضروری به نظر می رسد. بازی یک وسیله مهم و قابل تعدیل با مشکلات کودک در محیط بیمارستان که به برآورده شدن نیازهای کودک و خانواده کمک می کند. مراقبین بهداشتی می توانند از بازی برای کمک به تکامل شناختی، مهارتهای حل مسئله، مهارتهای اجتماعی و بیان احساسات، ترس ها و عواطف کودک استفاده کنند. کمبود امکانات و وجود مشکلات عدیده در ممالک در حال توسعه موجب شده است که موضوع بازی به خصوص در کودکان موجب بی مهری، کم توجهی و والدین، مراقبین و کسانی که با بچه ها سرو کار دارند، قرار گیرند (شریدان، ۱۳۸۲). با توجه به نقش بازی و اسباب بازی در سلامت بدنی و روان شناختی کودک و نادیده انگاشتن این امر مهم در بیمارستانها، پژوهشگر بر آن شد تا درباره بازی ها و اسباب بازیها و تأثیر آن در بهبود حال کودکان پیش دبستانی بستری در بیمارستانهای کودکان شهر تهران، (یعنی زمانی که کودک از خانواده دور می شود و همچنین مسأله انطباق کودکان با محیط بیمارستان) مباحثی را مطرح کند.
این تحقیق در پی پاسخ به این سؤال است که : آیا بازیها و اسباب بازیها باعث بهبود حال کودکان پیش دبستانی بستری در بیمارستان می شود؟
اهمیت و ضرورت این تحقیق
بازی فعالیتی طبیعی برای کودکان به شمار می آورد و از بدون تولد نشانه های آن دیده می شود و تا بزرگسالی ادامه می یابد. او از طریق بازی، طریق مقابله با شرایط زندگی را می آموزد و یاد می گیرد که در چه مواقعی چه کاری را باید انجام دهد. او از طریق بازی، طریقه مقابله با شرایط زندگی را می آموزد و یاد می گیرد که در چه مواقعی باید از مقررات پیروی کند و یا با دیگران همکاری کند و یا برای مدتی بجنگند و یا مصالحه کند.
— « بازی، انگیزشی برای کنجکاوی و ابزاری برای کشف مسائل است» ( اسمیت، ۱۹۹۸ ). بازی کردن راهی برای احساسات است؛ چرا که به کودک این امکان را می دهد تا هیجانات منفی چون خشم و عصبانیت خود را ابراز کند. بازی برای کودک همانند هوایی است که تنفس می کند.
مارلو عقیده دارد که یکی از طرق سازگاری کودکان با مساله بستری شدن، همانا بازی است، که بدین طریق هم می توان او را ارشاد کرد هم تکامل ذهنی و رشد جسمی و عاطفی وی را تحریک کرد. هاروای هم معتقد است، بازی باعث کاهش تنش های ناشی از فشار محیطی، ایجاد احساس راحتی و آرامش در فرد بازی کننده می شود. در بازی، کودک در دنیای خودش یاد می گیرد که چگونه با مشکلات محیطی سازمانی برای رسیدن به هدفها برخورد نماید، چگونه خود را آماده سازد و به چه صورت موقعیتها را شرح دهد. بازی یکی از روشهایی است که از طریق آن می توان تأثیرات بیماری و بستری شدن و عوارض ناشی از جدایی از والدین و وارد شدن به محیط ناآشنا و اقدامات درمانی را کاهش داد.
« بورن و گیبونز^[۹] به نقل از اریکسون^[۱۰] می گویند، کودک ضمن بازی نگرانی ها، ناکامیها و به طور کلی رضایت و عدم رضایت خود را نشان می دهد و با توجه به اهمیت و نقشی که بازی وارد می توان بدین وسیله نارضایتی ها و ناکاملیهای کودک را تسکین داد » (کریمی، ۱۳۶۸).
از این رو با توجه به اینکه اثرهای سوء بستری شدن در بیمارستان بر بم و روان کودک در این سنین و با امید به اینکه مراقبان، پرستاران و والدین با توجه به اهمیت بازی، آن را به عنوان مقیاس اندازه گیری و ارزیابی مشکلات انتخاب نموده و تدابیر لازم را اتخاذ و به بهبودی کودک سرعت بخشند و در بازگرداندن سلامتی و ادامه زندگی گذشته اش یاری اش نمایند، زمینه انجام دادن این پژوهش فراهم آمده است.
سوال اصلی تحقیق
آیا بازی ها و اسباب بازی ها باعث بهبود حال کودکان پیش دبستانی بستری در بیمارستان های کودکان می شوند؟
سؤالات فرعی تحقیق
— آیا بین بازی و اسباب بازی و میزان اضطراب کودکان پیش دبستانی بستری در بیمارستان رابطه مثبت وجود دارد؟
— آیا بین بازی و اسباب بازی و میزان درد کودکان پیش دبستانی بستری در بیمارستان رابطه معنادار وجود دارد؟
— آیا بین ترسهای بالینی و میزان درد کودکان پیش دبستانی بستری در بیمارستان رابطه وجود دارد؟
— آیا بین ترسهای بالینی و میزان اضطراب کودکان پیش دبستانی بستری در بیمارستان رابطه وجود دارد؟
فرضیه اصلی تحقیق
بازی ها و اسباب ها باعث بهبود حال کودکان پیش دبستانی بستری در بیمارستانهای کودکان می شوند.
فرضیه تحقیق
اسباب بازی موجب کاهش میزان اضطراب ناشی از درد کودکان بستری در بیمارستان می شود.
اهداف تحقیق
بررسی تأثیر بازی ها و اسباب بازی ها در بهبود حال کودکان پیش دبستانی بستری در بیمارستان های کودکان شهر تهران.
کمک به آشنایی کارکنان، مراقبان، والدین و … با تأثیر بازی در بهبودی و تندرستی کودکان بستری شده.
تعریف نظری عملیاتی اصطلاحات
® تعریف بازی : « بازی هر نوع فعالیتی است که فرد برای لذت بردن انجام می دهد بدون اینکه به نتیجه آن توجه داشته باشند » (شعاری نژاد، ۱۳۸۵ ).
® تعریف عملی بازی : در این پژوهش منظور جلسات بازی پژوهشگر با کودک شامل استفاده کردن از اسباب بازیهایی است که در تعریف عملیاتی اسباب بازی آورده شده است، که براساس ابزار سنجش ترس های بالینی کودک و متناسب با سن و شرایط کودک تعیین می شوند.
® اسباب بازی : به وسایلی اطلاق می شود که کودکان با آنها شخصیت خود را از نظر ذهنی و روانی شکل می دهند و آینده خود را در قدرت آنها جست و جو می کنند. (احمدی، ۱۳۸۰).
® تعریف عملی اسباب بازی : منظور از اسباب بازی، در این پژوهش عبارت است وسایل و اسباب بازیهای مانند کتاب، وسایل و لوازم پزشکی، پازلها و … براساس ابزار سنجش ترسهای بالینی کودک (رویه های درمانی، محیط، مسائل درون فردی، مسائل برون فردی) و با توجه به شرایط و سن کودک مشخص می شوند.
® تعریف عملی بهبودی : در این پژوهش، منظور کاهش بروز عوارض ناشی از بستری شدن، به خصوص اضطراب^[۱۱]، درد، ترس^[۱۲] می باشد.
® تعریف اضطراب : اضطراب یک حالت هیجانی، مبهم^[۱۳]، ناخوشایند^[۱۴] همراه با کیفیتهایی از بیم^[۱۵]، وحشت^[۱۶]، استیصال^[۱۷] و ناآرامی است (موسوی، ۱۳۷۸).
® تعریف عملی اضطراب : اضطراب به عنوان متغیر وابسته در این پژوهش با بهره گرفتن از ابزار سنجش اضطراب تصویری^[۱۸] توسط پژوهشگر قبل و پس از مداخله اندازه گیری و تکمیل می شود.
® تعریف درد : درد عبارت است از رنج شدید عضوی یا عمومی که تحملش دشوار باشد (دهخدا، ۱۳۷۷).
® تعریف عملی درد : درد به عنوان متغیر وابسته در این پژوهش عبارت است از میزان شدتی از درد که بیمار مطلق با مقیاس خود سنجی در مشخص می نماید.
® تعریف بستری شدن : به حالتی گفته می شود که « یکی از تخت های بیمارستان شخص اختصاص داده می شود و این شخص برای مدت کوتاهی در آنجا می ماند و تحت مراقبت و درمان قرار می گیرد (ممی یانلو، ۱۳۷۹).
® تعریف عملی بستری شدن : در این تحقیق بستری شدن عبارتست از اختصاص دادن تخت به یک کودک بیمار که به دستور پزشک اطفال با تشکیل پرونده باید در بخش مخصوص کودکان بستری شود.
® کودکان بستری شده : در این پژوهش، منظور ما کودکان ۴ تا ۶ ساله هستند که مدت بستریشان از یک ماه بیشتر باشد.

اصلاً در من وجود ندارد:۱ به ندرت در من وجود دارد:۲ گاهی در من وجود دارد:۳
اغلب در من وجود دارد:۴ تقریباً در من وجود دارد:۵
برای بدست آوردن نمره مربوط به هر زیر مقیاس باید نمرات همه عبارات زیر مقیاس مورد نظر ( هر زیر مقیاس ۱۵ عبارت ) را با هم جمع کنید. برای بدست آوردن نمره میانگین عدد به دست آمده را بر ۱۵ تقسیم کنید و برای بدست آوردن نمره کل باید امتیازات مربوط به ۹۰ عبارت را با هم جمع کنیم.در عبارات زیر نمره‌گذاری‌به‌صورت‌معکوس‌می‌باشد: ۳.۴.۷.۸.۱۱.۱۲.۱۵.۱۶.۱۹.۲۰.۲۳.۲۴.۲۷.۲۸.۳۱.۳۲.۳۵.۳۶.۳۹.۴۰.۴۳.۴۴.۴۷.۴۸.۵۱.۵۲.۵۵.۵۶.۵۹.۶۰.۶۳.۶۴.۶۷.

۶۸.۷۱.۷۲.۷۵.۷۶.۷۹.۸۰.۸۳.۸۴.۸۷.۸۸.یعنی بدین صورت:
اصلاً در من وجود ندارد:۵ به ندرت در من وجود دارد:۴ گاهی در من وجود دارد:۳
اغلب در من وجود دارد:۲ تقریباً در من وجود دارد:۱
ضریب‌آلفای زیر مقیاس‌ها بدین شرح گزارش شده‌اند:
(وابستگی متقابل:۷۵/۰)،(استقلال عاطفی-والدین:۸۶/۰)،(مدیریت زمان:۸۲/۰)،(مدیریت پول:۷۹/۰)،(استقلال عاطفی-دوستان/همسالان:۷۵/۰)،(جابجایی:۸۳/۰)،(کل مقیاس:۹۴/۰).
۳-۵روش‌ها تجزیه و تحلیل داده‏ها:
تحلیل های کمی این پژوهش حول چهار موضوع انجام می شود:
۳-۵-۱اطلاعات جمعیت‌شناختی و تحلیل‌های توصیفی:
در این بخش تحلیل‌هایی مانند فراوانی ویژگی‌های آزمودنی‌ها به تفکیک متغیرهای جمعیت‌شناختی از جمله جنسیت،سن،میزان‌تحصیلات،دانشگاه مبنای‌نظری ‌می‌باشد.این اطلاعات توسط جدول و نمودار ارائه شده.البته در این قسمت اطلاعات توصیفی مثل میانگین و انحراف معیارعامل‌های مرتبط با پرسشنامه رشد خودمختاری ذکر شده.نرم‌افزار مورد استفاده در این قسمت (spss)است.
۳-۵-۲تحلیل های مبتنی بر نظریه کلاسیک اندازه گیری:
در این قسمت تحلیل‌های مرتبط با نظریه اندازه‌گیری کلاسیک CTTصورت گرفته. تحلیل‌های مدنظر شامل:روایی(روایی‌سازه)ضریب‌پایایی به روش‌آلفای کرونباخ،آزمون لاندا ۲گاتمن ،ضریب پایایی تتا،اومگا. به علاوه شاخص‌های دشواری و تمییز از طریق ضریب‌همبستگی‌دو‌رشته ای در این بخش محاسبه شده است. جهت تحلیل‌داده‌ها براساس این رویکرد از نرم‌افزار (SPSS و Amos)استفاده شده است.
۳-۵-۳ساختار عاملی(روایی سازه):
شناسایی ساختار عاملی علاوه بر آنکه گامی در جهت رواسازی ابزار است، در جهت شناسایی عامل‌های زیر بنایی و تعداد آنها استفاده می‌شود. به همین منظور تحلیل عاملی تأییدی و پایایی مرکب(composite reliability)در این پژوهش استفاده شده است.در تحلیل عاملی تأییدی محقق مطالعات خود را بر مبنای ساختار عاملی از پیش‌تعیین شده دنبال می‌کند و در‌صدد است صحت و سقم ساختار عاملی مجموعه‌ای از متغیرهای مشاهده شده را مورد آزمون قرار دهد. جهت تحلیل‌داده‌ها براساس این رویکرد از نرم‌افزار (Amos)استفاده شده است.
تحلیل عاملی که اکنون در بسیاری از پژوهش‌ها و تحقیقات و مطالعات انجام می‌شود مشکلات جدی دارد که اجتناب از آنها امکان پذیر نیست . مهمترین مشکل این تحلیل عاملی ها استفاده از تحلیل عاملی‌های خطی است که مشکل جدی در تحلیل عاملی به شمار می‌رود. در انجام این تحلیل عاملی فرض می‌شود که رابطه خطی بین صفت مکنون یا عامل و متغیرهای مشاهده شده وجود دارد. این فرض در بیشتر یا قریب به اتفاق تمام مطالعات واقعی نیست. علاوه بر این تحلیل عاملی مبتنی بر ماتریس همبستگی انجام می‌شود واز اطلاعات کامل مطالعه استفاده نمی‌کند. به منظور استفاده از کلیه‌ی اطلاعات نمی‌توان از روش‌های تحلیل عاملی موجود استفاده نمود. به منظور تحلیل‌عاملی غیر خطی با اطلاعات کامل ^[۶۰]می توان از نظریه‌ی سوال پاسخ استفاده نمود. مبتنی بر مدل های چندبعدی نظریه‌ی سوال پاسخ می‌توان تحلیل‌عاملی انجام داد که هم غیر خطی باشند و هم از کلیه ی اطلاعات استفاده شود. علاوه بر این روش‌های چند بعدی به پارامتری کردن سئوالات در ابعاد مختلف می‌پردازند.نرم افزار مورد استفاده در این بخش (Amos)بود.(رضایی، ۱۳۹۳)
۳-۵-۴تحلیل های مبتنی بر نظریه IRT :
گام اول در تحلیل های IRT مشخص کردن مدل مناسب برای داده هاست. بعد از اینکه مدل مناسبی انتخاب شد، برازش سؤالها با این مدل بررسی می شوند و سؤالهایی که برازش خوبی با مدل ندارند، اصلاح، تغییر و یا حذف می‌شوند. سپس پارامترهای مدل برآورد می‌شود. این پارامترها شامل پارامتر b به عنوان شاخص دشواری سؤال(ضریب توافق)، پارامتر a به عنوان شاخص تمییز سؤال و شاخص c به عنوان شاخص حدس‌پذیری است. منحنی ویژگی سؤالها به تفکیک رسم شده و بررسی می‌شوند. در اینجا هم فیلتری برای دفع و یا اصلاح سؤالهای معیوب برقرار می‌شود. در ادامه توابع آگاهی سؤالها و تابع آگاهی کل به دست آمده و رسم می‌شود. جهت تحلیل داده‌ها در این بخش هم از نرم‌افزار(multilog) استفاده شد. نوع تحلیل داده ها هم به روش مدلهای(grm)بود.رضایی (۱۳۹۳).
۳-۵-۴-۱مدل پاسخ مدرج ( :(grm
این مدل برای پاسخ سوالهایی مناسب است که گزینه‌های پاسخ دارای طبقه‌های مرتب شده هستند، مانند آنچه که در مقیاسهای درجه‌بندی لیکرت^[۶۱] وجود دارند. برای برازش مدل مدرج به برابر بودن تعداد طبقه‌های پاسخ یا گزینه سوال‌ها نیازی نیست،اگر قالب سوال‌های مقیاس متفاوت باشد، در برآورد پارامتر سوال یا تفسیر بعدی پارامتر مشکلی پیش نمی‌آید، اگر هیچ گونه عصای‌جادویی^[۶۲] آمار در دست نداشته باشیم که راهنمای ما در انتخاب مدل باشد، ناگزیر باید از بین مدلها آنها که عملی‌تر است انتخاب کنیم.اولین راهنما تعداد پارامترهایی است که باید برآورد شوند. مدل‌هایی که پارامترهای کمتری دارند از آنهایی که پارامترهای بیشتری دارند بهترند، زیرا بطور کلی برآورد مدل‌های نوع اوّل به حجم‌نمونه کمتری نیاز دارد. همچنین سهولت نمره‌گذاری نیز عامل دیگری است که باید در نظر گرفته شود، همچنین ناگفته پیداست که مدل‌ها در صورتی برازنده‌اند که برنامه‌های مناسب و قابل کاربرد در مورد آنها در دسترس باشد( امبرتسون,رایس, ۱۳۸۸).
فصل‌چهارم
یافته‌های پژوهش
۴-۱مقدمه:
در این فصل اقدام به ارائه یافته های حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها خواهیم نمود. یافته ها در قالب سؤال ها و جداول مشخص به صورت سؤال به سؤال ارائه می‌شود. در ابتدا نیز اطلاعات توصیفی حاصل از اجرای پژوهش ارائه می‌شود.
۴-۲اطلاعات توصیفی: اطلاعات جمعیت شناختی
نمودار ۴-۱ اطلاعات مربوط به فراوانی نمونه حاصل از اجرای ابزار را به تفکیک جنسیت نشان می‌دهد.
       نمودار۴-۱ فراوانی نمونه به تفکیک جنسیت

طبق نمودار ۴-۱اطلاعات جمعیت شناختی به تفکیک جنسیت به این شرح است: مذکر ۴۵۵ مشارکت کننده(۴۵/۵)، مونث ۵۴۵ مشارکت کننده(۵۴/۵)
نمودار ۴-۲ اطلاعات مربوط به فراوانی نمونه حاصل از اجرای ابزار را به تفکیک سن نشان می‌دهد.
نمودار۴-۲ فراوانی نمونه به تفکیک سن

طبق نمودار۴-۲ اطلاعات جمعیت شناختی به تفکیک سن به این شرح است:(سنین۲۰-۲۵،۲۹۹نفر)،(سنین۲۶-۳۰،۳۰۷نفر)(سنین۳۱-۳۵،۲۲۹نفر)و(سنین۳۶-۴۰،۱۶۵نفر)بودند.
نمودار ۴-۳ اطلاعات مربوط به فراوانی نمونه حاصل از اجرای ابزار را به تفکیک تحصیلات نشان می‌دهد.
نمودار۴-۳ فراوانی نمونه به تفکیک تحصیلات
طبق جدول ۴-۳اطلاعات جمعیت‌شناختی به تفکیک تحصیلات به این شرح است:دانشجویان مقطع دکترا ۲۷۸نفر معادل۲۷/۸درصد،دانشجویان مقطع ارشد۳۹۶نفر معادل ۳۹/۶درصد،و دانشجویان مقطع کارشناسی ۳۲۶نفر معادل۳۲/۶درصد.
نمودار ۴-۴ اطلاعات مربوط به فراوانی نمونه حاصل از اجرای ابزار را به تفکیک دانشگاه نشان می‌دهد.
نمودار۴-۴ فراوانی نمونه به تفکیک دانشگاه
طبق جدول ۴-۴اطلاعات جمعیت‌شناختی به تفکیک دانشگاه به این شرح است:دانشگاه شریف ۲۰۰دانشجو،دانشگاه علم و صنعت۲۳۰ نفر،دانشگاه تهران۱۹۰نفر،دانشگاه مدرس۱۶۰نفر،و دانشگاه علوم پزشکی ایران۲۲۰نفر.
۴-۳یافته‌های پژوهش بر اساس سؤال‌های پژوهش:
سوال اول: پرسشنامه رشد خودمختاری تا چه اندازه از پایایی برخوردار است؟