در این گونه مواقع وظیفۀ مراقبین، پرستاران و سایر بهداشتی است که برای حفظ تعادل محیط بیرونی و درونی کودک مداخله کرده و نیازهای او را فراهم نمایند تا روند تکاملی او به هیچ وجه مختل یا متوقف نشود. از جمله این مارد زمانی است که کودک به علت بیماری در بیمارستان بستری می شود. «کودکان بسیار آسیب پذیرند و میزان ابتلای آنان ئ در نتیجه میزان بستری شدن آنان نیز چشمگیر می باشد.» (زید شهری، ۱۳۸۴)

بستری شدن کودک در بیمارستان سبب اضطراب ناشی از جدایی از والدین، ترس از محیط جدید، ترس از ناتوانی ها، و ترس از ادامه زندگی می شود. در حقیقت این فرایند برای کودک و والدینتش یک بحران موقعیتی^[۶] است.
طبق تحقیقات انجام شده طی سال ۱۳۸۷ در تهران، تعداد کل کودکان سنین متفاوت مراجعه کننده به مراکز درمانی شهرداری تجریش، طالقانی و مهراد در طی این سال ۲۵۶۶۲۷ هزار نفر بوده است که از این تعداد ۵/۰ درصد بستری شده اند.
واقعیت این است که بیمارستان به عنوان یک محیط تنش زا تلقی شده و پذیرش در بیمارستان با شیوه های معمول سبب ایجاد اضطراب شدید در بیمارستان می شود.
به طور کلی که در بیمارستان بستری می شود، صرف نظر از نوع و شدت بیماری، همین عامل تنش زای بستری شدن در بیمارستان در قدم اول، ضربه هولناکی را به بیمار وارد می کند و همین اضطراب ایجاد شده موجب تشدید بیماری و نیز کندی روند بهبودی در بیمار می گرد. به گفته سیلیگمن^[۷]، هرچه اضطراب کودکان بیشتر باشد، میزان استفاده آنان از خدمات پزشکی بیشتر و مدت اقامت آنها در بیمارستان طولانی تر خواهد شد؛ که این امر از یک طرف هزینه زیادی را متحمل سیستم بهداشتی و خانواده کودک کرده و از طرف دیگر به علت اقامت طولانی کودک در بیمارستان، عوارض بستری شدن و بیماریهای عفونی کودک و خانواده وی را تهدید می کنند (ممی یانلو، ص ۴ ، ۱۳۷۹).
بنابراین باتوجه به مطالب فوق، یافتن راهی برای سازگاری^[۸] موثر و منطقی کودکان و والدینشان، ضروری به نظر می رسد. بازی یک وسیله مهم و قابل تعدیل با مشکلات کودک در محیط بیمارستان که به برآورده شدن نیازهای کودک و خانواده کمک می کند. مراقبین بهداشتی می توانند از بازی برای کمک به تکامل شناختی، مهارتهای حل مسئله، مهارتهای اجتماعی و بیان احساسات، ترس ها و عواطف کودک استفاده کنند. کمبود امکانات و وجود مشکلات عدیده در ممالک در حال توسعه موجب شده است که موضوع بازی به خصوص در کودکان موجب بی مهری، کم توجهی و والدین، مراقبین و کسانی که با بچه ها سرو کار دارند، قرار گیرند (شریدان، ۱۳۸۲). با توجه به نقش بازی و اسباب بازی در سلامت بدنی و روان شناختی کودک و نادیده انگاشتن این امر مهم در بیمارستانها، پژوهشگر بر آن شد تا درباره بازی ها و اسباب بازیها و تأثیر آن در بهبود حال کودکان پیش دبستانی بستری در بیمارستانهای کودکان شهر تهران، (یعنی زمانی که کودک از خانواده دور می شود و همچنین مسأله انطباق کودکان با محیط بیمارستان) مباحثی را مطرح کند.
این تحقیق در پی پاسخ به این سؤال است که : آیا بازیها و اسباب بازیها باعث بهبود حال کودکان پیش دبستانی بستری در بیمارستان می شود؟
اهمیت و ضرورت این تحقیق
بازی فعالیتی طبیعی برای کودکان به شمار می آورد و از بدون تولد نشانه های آن دیده می شود و تا بزرگسالی ادامه می یابد. او از طریق بازی، طریق مقابله با شرایط زندگی را می آموزد و یاد می گیرد که در چه مواقعی چه کاری را باید انجام دهد. او از طریق بازی، طریقه مقابله با شرایط زندگی را می آموزد و یاد می گیرد که در چه مواقعی باید از مقررات پیروی کند و یا با دیگران همکاری کند و یا برای مدتی بجنگند و یا مصالحه کند.
— « بازی، انگیزشی برای کنجکاوی و ابزاری برای کشف مسائل است» ( اسمیت، ۱۹۹۸ ). بازی کردن راهی برای احساسات است؛ چرا که به کودک این امکان را می دهد تا هیجانات منفی چون خشم و عصبانیت خود را ابراز کند. بازی برای کودک همانند هوایی است که تنفس می کند.
مارلو عقیده دارد که یکی از طرق سازگاری کودکان با مساله بستری شدن، همانا بازی است، که بدین طریق هم می توان او را ارشاد کرد هم تکامل ذهنی و رشد جسمی و عاطفی وی را تحریک کرد. هاروای هم معتقد است، بازی باعث کاهش تنش های ناشی از فشار محیطی، ایجاد احساس راحتی و آرامش در فرد بازی کننده می شود. در بازی، کودک در دنیای خودش یاد می گیرد که چگونه با مشکلات محیطی سازمانی برای رسیدن به هدفها برخورد نماید، چگونه خود را آماده سازد و به چه صورت موقعیتها را شرح دهد. بازی یکی از روشهایی است که از طریق آن می توان تأثیرات بیماری و بستری شدن و عوارض ناشی از جدایی از والدین و وارد شدن به محیط ناآشنا و اقدامات درمانی را کاهش داد.
« بورن و گیبونز^[۹] به نقل از اریکسون^[۱۰] می گویند، کودک ضمن بازی نگرانی ها، ناکامیها و به طور کلی رضایت و عدم رضایت خود را نشان می دهد و با توجه به اهمیت و نقشی که بازی وارد می توان بدین وسیله نارضایتی ها و ناکاملیهای کودک را تسکین داد » (کریمی، ۱۳۶۸).
از این رو با توجه به اینکه اثرهای سوء بستری شدن در بیمارستان بر بم و روان کودک در این سنین و با امید به اینکه مراقبان، پرستاران و والدین با توجه به اهمیت بازی، آن را به عنوان مقیاس اندازه گیری و ارزیابی مشکلات انتخاب نموده و تدابیر لازم را اتخاذ و به بهبودی کودک سرعت بخشند و در بازگرداندن سلامتی و ادامه زندگی گذشته اش یاری اش نمایند، زمینه انجام دادن این پژوهش فراهم آمده است.
سوال اصلی تحقیق
آیا بازی ها و اسباب بازی ها باعث بهبود حال کودکان پیش دبستانی بستری در بیمارستان های کودکان می شوند؟
سؤالات فرعی تحقیق
— آیا بین بازی و اسباب بازی و میزان اضطراب کودکان پیش دبستانی بستری در بیمارستان رابطه مثبت وجود دارد؟
— آیا بین بازی و اسباب بازی و میزان درد کودکان پیش دبستانی بستری در بیمارستان رابطه معنادار وجود دارد؟
— آیا بین ترسهای بالینی و میزان درد کودکان پیش دبستانی بستری در بیمارستان رابطه وجود دارد؟
— آیا بین ترسهای بالینی و میزان اضطراب کودکان پیش دبستانی بستری در بیمارستان رابطه وجود دارد؟
فرضیه اصلی تحقیق
بازی ها و اسباب ها باعث بهبود حال کودکان پیش دبستانی بستری در بیمارستانهای کودکان می شوند.
فرضیه تحقیق
اسباب بازی موجب کاهش میزان اضطراب ناشی از درد کودکان بستری در بیمارستان می شود.
اهداف تحقیق
بررسی تأثیر بازی ها و اسباب بازی ها در بهبود حال کودکان پیش دبستانی بستری در بیمارستان های کودکان شهر تهران.
کمک به آشنایی کارکنان، مراقبان، والدین و … با تأثیر بازی در بهبودی و تندرستی کودکان بستری شده.
تعریف نظری عملیاتی اصطلاحات
® تعریف بازی : « بازی هر نوع فعالیتی است که فرد برای لذت بردن انجام می دهد بدون اینکه به نتیجه آن توجه داشته باشند » (شعاری نژاد، ۱۳۸۵ ).
® تعریف عملی بازی : در این پژوهش منظور جلسات بازی پژوهشگر با کودک شامل استفاده کردن از اسباب بازیهایی است که در تعریف عملیاتی اسباب بازی آورده شده است، که براساس ابزار سنجش ترس های بالینی کودک و متناسب با سن و شرایط کودک تعیین می شوند.
® اسباب بازی : به وسایلی اطلاق می شود که کودکان با آنها شخصیت خود را از نظر ذهنی و روانی شکل می دهند و آینده خود را در قدرت آنها جست و جو می کنند. (احمدی، ۱۳۸۰).
® تعریف عملی اسباب بازی : منظور از اسباب بازی، در این پژوهش عبارت است وسایل و اسباب بازیهای مانند کتاب، وسایل و لوازم پزشکی، پازلها و … براساس ابزار سنجش ترسهای بالینی کودک (رویه های درمانی، محیط، مسائل درون فردی، مسائل برون فردی) و با توجه به شرایط و سن کودک مشخص می شوند.
® تعریف عملی بهبودی : در این پژوهش، منظور کاهش بروز عوارض ناشی از بستری شدن، به خصوص اضطراب^[۱۱]، درد، ترس^[۱۲] می باشد.
® تعریف اضطراب : اضطراب یک حالت هیجانی، مبهم^[۱۳]، ناخوشایند^[۱۴] همراه با کیفیتهایی از بیم^[۱۵]، وحشت^[۱۶]، استیصال^[۱۷] و ناآرامی است (موسوی، ۱۳۷۸).
® تعریف عملی اضطراب : اضطراب به عنوان متغیر وابسته در این پژوهش با بهره گرفتن از ابزار سنجش اضطراب تصویری^[۱۸] توسط پژوهشگر قبل و پس از مداخله اندازه گیری و تکمیل می شود.
® تعریف درد : درد عبارت است از رنج شدید عضوی یا عمومی که تحملش دشوار باشد (دهخدا، ۱۳۷۷).
® تعریف عملی درد : درد به عنوان متغیر وابسته در این پژوهش عبارت است از میزان شدتی از درد که بیمار مطلق با مقیاس خود سنجی در مشخص می نماید.
® تعریف بستری شدن : به حالتی گفته می شود که « یکی از تخت های بیمارستان شخص اختصاص داده می شود و این شخص برای مدت کوتاهی در آنجا می ماند و تحت مراقبت و درمان قرار می گیرد (ممی یانلو، ۱۳۷۹).
® تعریف عملی بستری شدن : در این تحقیق بستری شدن عبارتست از اختصاص دادن تخت به یک کودک بیمار که به دستور پزشک اطفال با تشکیل پرونده باید در بخش مخصوص کودکان بستری شود.
® کودکان بستری شده : در این پژوهش، منظور ما کودکان ۴ تا ۶ ساله هستند که مدت بستریشان از یک ماه بیشتر باشد.